Strona 1 z 1

EIB kontra LUTRON - instalacje inteligentne

: 11 mar 2011, o 17:07
autor: Elmark
EIB kontra LUTRON - instalacje inteligentne
20 października 2009
autor: Grzegorz Rogóż
źródło: budujemydom.pl
(http://www.budujemydom.pl/artykuly/65_e ... eligentne/)

Czy EIB jest tańszy od tradycyjnej instalacji elektrycznej? Oczywiście EIB jest rozwiązaniem znacznie bardziej kosztownym. Zamiast typowych włączników (zwykłych, dzwonkowych, krzyżowych czy schodowych) stosuje się uniwersalne klawiatury (wieloprzyciskowe) potrafiące sprostać wszystkim funkcjom sterującym, również alarmowym.
Ilość możliwości oraz sposób komunikacji zależą od stopnia skomplikowania klawiatury. Klawiatury (jak również osprzęt) produkowane są przez kilka dużych firm (m.in. Siemens, ABB, Busch-Jaeger, Marten, Jung), zaś wybór odpowiedniej zależy od inwestora, projektanta wnętrz lub architekta. Elementem zwiększającym koszty EIB jest również rozdzielnica (lub rozdzielnice) wykonana w sposób zupełnie inny niż klasyczna skrzynka elektryczna.
Oczywiście, są tu urządzenia zabezpieczające obwody, ale wraz z EIB musimy kupić też elementy wykonawcze (włączniki, ściemniacze, urządzenia logiczne), które właśnie ową inteligencję stanowią. Gdyby pokusić się o porównanie kosztów klasycznej instalacji z EIB pod względem osprzętu i urządzeń elektrycznych, to okaże się, że wersja inteligentna jest co najmniej kilkukrotnie (a często kilkunastokrotnie) droższa.
Drugim elementem, na który potencjalny inwestor musi wyłożyć więcej pieniędzy, jest samo okablowanie. Od razu trzeba zaznaczyć, że nieprzeszkolony elektryk nie będzie potrafił położyć przewodów pod EIB. Choć podstawowe zasady okablowania systemu EIB są proste, to jest jednak kilkanaście wyjątków od reguły, które trzeba znać, by móc uruchomić całość.
Rzecz chyba najważniejsza – inteligentnej instalacji elektrycznej nie da się wykonać po wykończeniu pomieszczeń. Prac związanych z układaniem przewodów i instalowaniem ściennych paneli, klawiatur oraz czujników jest tak dużo, że można je zrobić jedynie podczas remontu lub w trakcie budowy.

EIB kontra Lutron
Domowa automatyka staje się coraz bardziej popularna, a prym w Europie wiedzie standard EIB. Nie oznacza to jednak, że jest to jedyny sposób na wykonanie i zaprogramowanie inteligentnej instalacji domowej. Jedną z marek, o których coraz częściej wspomina się w związku z automatyką jest Lutron. Warto więc pokazać podstawowe założenia i możliwości jakie daje Lutron; warto także zaznaczyć różnice pomiędzy tym systemem a EIB.
EIB (European Installation Bus), jak sama nazwa wskazuje, jest systemem europejskim, Lutron pochodzi z Ameryki.
Tymczasem EIB to europejski standard przyjęty przez kilka wielkich koncernów oferujących osprzęt elektryczny (m.in. Gira, ABB, Busch-Jaeger, Siemens). W ramach ustalonych norm wszystkie te firmy proponują urządzenia i osprzęt pozwalające na zbudowanie „inteligentnej” instalacji. O tym, jakie elementy zostaną użyte decyduje zwykle inwestor, opierając się na zdaniu instalatorów i, oczywiście, cenach. EIB jest więc systemem otwartym, czyli pozwalającym na użycie produktów różnych marek.

Instalacja i okablowanie
Dokładne omawianie technik instalacyjnych i topologii przewodów nie zajmie wiele miejsca. Powodem jest fakt, że takie okablowanie powinna wykonać przeszkolona ekipa, najlepiej wynajęta przez firmę, która odpowiada za całość instalacji.

Trzy rodzaje instalacji
Projektowanie oświetlenia w systemie Lutron zaczyna się od projektu domu (apartamentu) i ustalenia wymagań użytkownika. Wyróżniamy trzy zasadnicze metody budowy systemu. Pierwszą możemy nazwać w pełni scentralizowaną. Wszystkie elementy wykonawcze (przełączniki, ściemniacze, procesory) znajdują się wówczas w jednym miejscu i „zapakowane” w szafkę tworzą rozdzielnicę (podobieństwo do zwykłej rozdzielnicy elektrycznej jest tylko zewnętrzne).
W całkowicie scentralizowanej instalacji ogranicza się więc ilość i wielkość elementów ściennych. Taki system może być użyty w każdym mieszkaniu lub lokalu. Ma tylko jedną wadę: ponieważ kable zbiegają się do jednej rozdzielnicy, to ich długości są znaczne; z tego powodu rośnie cena okablowania i koszt samych przewodów. Montaż podtynkowy pozwala na zamontowanie panelu nawet w szafie ubraniowej.
Alternatywą dla instalacji scentralizowanej jest umieszczenie lokalnych modułów wykonawczych w pobliżu pomieszczeń (pomieszczenia), które będą obsługiwały. Wówczas od głównej rozdzielnicy przeprowadzamy do lokalnej tylko jeden przewód zasilający, a obwody oświetleniowe rozprowadzane są już z miejscowych skrzynek. Modułowość tej instalacji pozwala na zmniejszenie ilości przewodów elektrycznych, ale powoduje, że na ścianie (a raczej w ścianie) zostaną zamontowane spore skrzynki kryjące przekaźniki i ściemniacze.
Pieniądze zaoszczędzone na przewodach i ich układaniu trzeba jednak poświęcić na zakup droższych elementów niż w instalacji zcentralizowanej. By ograniczyć koszty elementy z rozdzielnic zastępuje się lokalnymi urządzeniami typu Grafik Eye. Urządzenia te zastępują zarówno podzespoły wykonawcze, jak i kontrolery naścienne, czyli elementy zadawcze (wydające komendy).
Najlepszym i bodaj najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest jednak instalacja hybrydowa, w której najważniejsze i największe (reprezentacyjne) części domu lub apartamentu sterowane są z rozdzielnicy głównej, a lokalnymi wyłącznikami i ściemniaczami objęte są mniej eksponowane rejony (np. sypialnie, łazienki, garaż).

Możliwości operacyjne i niektóre urządzenia
Lutron zawarł wszystkie swoje urządzenia do domowych zastosowań w linii Homeworks Interactive. Sterowanie zaprogramowanym systemem odbywa się za pomocą niewielkich klawiatur, a do współpracy mogą zostać włączone urządzenia AV, alarm i inne zabezpieczenia a także ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja. Podobnie jak w systemie EIB oznacza to nie tylko zwiększenie poziomu bezpieczeństwa, ale także możliwość osiągnięcia sporych oszczędności głównie na ogrzewaniu.
Wielkim atutem jest fakt, że w system sterujący możemy włączyć również obsługę rozbudowanych systemów nagłaśniających oraz zaawansowanych instalacji kina domowego. Można wyobrazić sobie piorunujący efekt, jaki mogą zrobić przygasające światła, zjeżdżający z sufitu projektor, opuszczający się ekran i ruszająca maszyna do pop cornu. Tak duża skala integracji eliminuje niezliczoną ilość przycisków, przełączników, słuchawek i manipulatorów, które często projektanci starają się ulokować w jednym miejscu.
Sercem systemu jest procesor mogący obsługiwać 256 stref , czyli obwodów. Już ta liczba wydaje się ogromna w odniesieniu do największych nawet mieszkań i domów, ale gdyby tego było mało, to Lutron gwarantuje współpracę do 16 procesorów w jednym systemie Homeworks. Możemy wówczas operować na 4096 obwodach. Standardowa szafka zawierająca rozdzielnicę ma wysokość ok. 150 cm (59 cali), mniejsza wersja mierzy 80 cm (32 cale).
Grafik Eye
Jest kilka rodzajów systemu (a raczej podsystemu) Grafik Eye; ich cena zależy od uniwersalności sterowania strefami, ale przede wszystkim od ilości dołączonych i obsługiwanych obwodów.
Szczególną uwagę warto zwrócić na Grafik Integrale, który może sterować wszystkimi rodzajami źródeł światła bez jakichkolwiek interfejsów. Główny element Grafik Eye to podtynkowa skrzynka zawierająca ściemniacze i włączniki. Jej rozmiar jednak z pewnością nie przerazi użytkownika – 21 cm szerokości i ok. 10 cm wysokości. Standardowa jest również głębokość puszki – 5 cm. Do niej zbiegają się komendy z elementów sterujących a rozchodzą odpowiednie sygnały do obwodów oświetleniowych.
Najchętniej stosowanym sposobem sterowania są klawiatury ścienne, które mogą być wspomagane pilotami. Czujniki podczerwieni mogą znajdować się w samych klawiaturach, w głównym elemencie sterującym, ale można je również zainstalować niezależnie, np. w suficie. W każdym systemie tego typu z pewnością przyda się również kontrola oświetlenia dziennego, które może wykrywać jedna fotokomórka lub cały ich zestaw. Grafik Eye programowany jest w dowolny sposób przez użytkownika i może łączyć się z procesorem standardowym protokołem RS-485.
Współpraca z alarmem
Lutron nie ma ambicji zastępowania alarmu. Jest to założenie słuszne, system zabezpieczający powinien bowiem spełniać określone wymagania i być całkowicie niezależny od innych instalacji. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by pomiędzy centralą alarmową a procesorem odbywał się przepływ informacji – pozwoli to na podniesienie skuteczności funkcjonowania samego alarmu. Wystarczy odpowiednio zaprogramować oświetlenie, by naruszenie np. czujników na ogrodzeniu spowodowało włączenie lamp zewnętrznych.
Blokowane są wtedy kontrolery naścienne, aby intruz nie mógł wyłączyć światła. Wyłączenie alarmu powoduje powrót systemu sterowania do stanu sprzed alarmu. Z drugiej strony to Lutron może dawać znać centrali alarmowej, gdy wyłączane są wszystkie światła – wówczas uruchamiane są zabezpieczenia, normalne lub nocne (części pomieszczeń) – w zależności od zamierzeń użytkowników.
Funkcje specjalne
Poza omówionymi wcześniej możliwościami zintegrowania systemu sterowania z instalacją alarmową użytkownicy cenią sobie jeszcze dwie funkcje specjalne. Jedną z nich jest „tryb wakacyjny”. Może być on przypisany do jednego z przycisków na kontrolerach naściennych. System można zaprogramować tak, aby cały czas rejestrował stan wybranych obwodów. Maksymalny czas zapisu to dwa tygodnie. Jeżeli wybierzemy tryb wakacyjny, system rozpocznie odtwarzanie tych stanów, losowo zmieniając kolejność dni tygodnia.
Jeżeli tryb wakacyjny nie jest wybrany, system automatycznie rejestruje nowe stany obwodów w pętli dwutygodniowej. Drugą funkcją specjalną jest tryb logiki warunkowej. Najczęstszym jego zastosowaniem jest sterowanie oświetleniem w holu wejściowym lub markizami na tarasach. Jeżeli wychodząc z domu naciśniemy ustawienie „wyjście”, system wyłączy całkowicie oświetlenie w ciągu dnia, natomiast po zmroku oświetlenie w holu automatycznie rozjaśni się do zaprogramowanego poziomu. Jest to możliwe dzięki wbudowanemu zegarowi astronomicznemu, który ma przypisane godziny wschodów oraz zachodów słońca właściwe dla danej długości i szerokości geograficznej.
Jeżeli do sterowania markizami zastosujemy czujnik prędkości wiatru, to po przekroczeniu zaprogramowanej wartości progowej system nie otworzy markizy, aby jej nie uszkodzić. Przy wietrze poniżej wartości progowej markiza będzie otwierana i zamykana bez przeszkód. Wszystkie funkcje specjalne są standardem w procesorach systemów Home Works Interactive.

Inteligentny dom dla Kowalskiego
Jeszcze kilka lat temu inteligentne systemy sterowania były tak kosztowne, że stosowali je tylko najbardziej zamożni inwestorzy w swych rezydencjach. Choć dziś trudno powiedzieć, że systemy Lutron i EIB trafiły pod strzechy, to jednak ich popularność znacznie wzrosła; spotyka się je coraz częściej w domach i mieszkaniach o przeciętnej wielkości
Wypada więc liczyć na dalszą popularyzację, a więc również na spadek cen instalacji, urządzeń wykonawczych i sterowników.